به گزارش سلام لردگان، پنج منطقه بازفت، اردل، لردگان، دوراهان و فلارد استان چهارمحال و بختياري كانونهاي عمده جنگلهاي اين استان هستند. پوشش عمده جنگلي را در اين مناطق، بلوط، بنه، زالزالک، زبان گنجشک و... است.

هرچند که بهره برداري هاي سنتي از محصولات فرعي يا غير چوبي مانند صمغ ها، مان ها، ميوه ها و گال ها در جنگل هاي گستره زاگرس از گذشته کم و بيش رايج و مرسوم بوده است؛ اما بدون شک در هيچ زماني چون امروز، اين رويشگاه هاي جنگلي راهبردي در کشور، اين گونه شکننده و با تهديدهاي طبيعي مثل تغيير اقليم و خشکسالي هاي سال هاي اخير و تهديدهاي انسان ساز از قبيل زراعت در زيراشکوب، چراي مفرط دام، قطع جنگل، طغيان آفات و بيماري ها، آتش سوزي ها، ريزگردها، رها سازي زباله و پروژه هاي عمراني مخرب مواجه نبوده اند.

يکي از محصولات فرعي جنگلي که بيشتر مورد توجه مردمان بخش شمالي زاگرس بوده است، صمغ سقز در درختان بنه است که بهره برداري آن با ايجاد شيار و زخم بر روي تنه و حتي شاخه درخت همراه است. از سال هاي بسيار دور بهره برداري از اين محصول فرعي بنه زارها، در بخش شمالي زاگرس به صورت سنتي رايج بوده، اما تقريبا" از نيمه دوم دهه 60 هجري شمسي به محدوده جنگل هاي گستره زاگرس مرکزي راه يافته است.

پسته وحشي (بنه)با نام علمي Pistacia Atlantica، درختي با ارتفاع دو تا هفت متر است و معمولاً در کوه ها مي رويد و در پاييز به رنگ نارنجي خوش رنگي در مي آيد.

 محصول سقز درختان بنه که داراي ارزش اقتصادي فراواني است، جزء اقلام صادراتي است که از نظر ارزآوري حائز اهميت است.سقز جزء دسته سمغهايي(الئورزينها)قرار مي گيرد که داراي خواص داروئي، خوراکي و صنعتي فراوان هستند و در طب سنتي نيز مورد استفاده قرار مي گيرد.

کاربرد سقز در صنايع چسب، صنايع لاک، صنايع رنگ، صنايع پليمري، صنايع داروسازي است و همچنين به عنوان امولسيون کننده، در تهيه روغن چاپ و روغن کابل، در تهيه پارکت و کفپوش، آهارهاي کاغذ، به عنوان قارچ کش جهت حفاظت چوب و کاغذ و پارچه مورد استفاده قرار مي گيرد.

 همچنين در تهيه اسانس و عطريات و به عنوان ضدعفوني کننده در درمان بيماري هاي مختلف کاربرد دارد.

 متأسفانه به دليل کمبود صنايع تبديلي و نبود دانش فني لازم در زمينه فرآوري اين ماده، موجب شده است که با قيمت ناچيز و اوليه به خارج از کشور صادر شود.

سودجويان بر درختان بنه توسط تبر شياري ايجاد مي کنند و زير آن با گل و خاک رس کاسه اي به تنه درخت متصل مي کنند که شيره درخت در اين کاسه ها جمع مي شود.

بر روي يک درخت ده ها شيار ايجاد مي شود که اين مهم مي تواند درخت را در مسير خشک شدن قرار دهد.

اين نوع بهره برداري منسوخ شده، اضافه بر اينکه باعث تشديد ضعف فيزيولوژيکي و اثرات سوء بر روي درخت بنه مي شود.

هم اکنون بسياري از درختان بنه زاگرس در منطقه لردگان چهارمحال و بختياري توسط سودجويان با تبر صدمه ديده وکاسه هاي گلي بر روي درختان نصب شده است در حال گرفتن شيره جان اين درختان است و اين درختان در مسير خشکيدن قرار گرفته اند.

دهيار روستاي ساطع لردگان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: سودجويان صد ها درخت منطقه گدال خلع ساطع را با تبر زخمي کرده اند و کاسه هاي گلي بر روي آنها براي گرفتن سقز نصب کرده اند.

طالب حسني ادامه داد: اين اقدام موجب مي شود شيره درختان در کاسه هاي گلي جمع شود و درختان در مسير خشک شده قرار گيرند.

وي عنوان کرد: متاسفانه بر روي هر درخت ده ها خراش توسط تبر ايجاد شده و کاسه هاي گلي نيم دايره اي نصب شده است.

وي ياداور شد: برداشت سقز از درختان بنه غير مجاز است و اين سودجويان به صورت غير مجاز اقدام به اين کار کرده اند.

اين هميار محيط زيست تصريح کرد: بسياري از اهالي منطقه که تعدادي نيز هميار محيط زست هستند از نزديک درختان را برسي کردند که هر بر روي هر درخت حدود 100 زخم توسط تبر ايجاد شده است  و بر روي هر درخت 100 کاسه گلي که بصورت نيمه کاسه است نصب شده است.

طالب حسني ادامه داد: در راستاي حفاظت از اين درختان يا گرفتن اجازه از منابع طبيعي و با همکاري اهالي منطقه و دوستداران محيط زيست و همچنين اعضا شرکت تعاوني جنگل نشينان ساطع اقدام به پاکسازي تعدادي از درختان زخمي شده از کاسه هاي گلي کرديم و با گل محل زخمي شده را براي بهبود درخت پوشانديم.

وي ادامه داد: بايد نظارت ها بيشتر شود و تا سودجويان به راحتي نتوانند درختان بنه جنگل هاي زاگرس را مورد تهديد قرار دهند و آنها را تخريب کنند.
منبع: مهر